Λίγα λόγια για το χθες...

Το Πόρτο Χέλι βρίσκεται στα νότια του νομού Αργολιδας, σε απόσταση 80 χλμ. από το Ναύπλιο και 180 από την Αθήνα, χτισμένο δίπλα στα ερείπια της αρχαίας πολιτείας των Αλιέων.

Η ονομασία του σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, οφείλεται σε σταδιακή γλωσσική παραφθορά του ονόματος “Αλιείς”, επίσης Αλύκη ή Αλιάδα, της αρχαίας πόλης των Αλιέων που ήταν χτισμένη απέναντι από το Πορτοχέλι, στη θέση Μπουζέικα και κατοικήθηκε από το 3.000 π.Χ. έως τα βυζαντινά χρόνια. Η αρχαία πόλη των Αλιέων άκμασε για περίπου εκατό χρόνια από το 468 πΧ έως το 362. Ο οικισμός απλωνόταν και στον γειτονικό λόφο όπου υπάρχουν απομεινάρια τείχους αλλά και σε όλο τον λόφο μέχρι και μέσα στην σημερινή θάλασσα που τότε ήταν ξηρά. Η ονομασία παραφθάρθηκε σε Χαλιείς και στην συνέχεια σε Χέλι.

Την εποχή της ακμής της υπολογίζεται πως είχε 400-500 σπίτια και 2.500 κατοίκους ενώ η συμμαχία της πόλης με τους Σπαρτιάτες και τους Αθηναίους στην διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου την έκανε θέατρο πολεμικών συγκρούσεων αλλά και συμμέτοχο σε μάχες.

Κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η αλιεία του οστράκου της πορφύρας. Η εξαγωγή της πανάκριβης πορφύρας (η κατεργασία της οποίας γινόταν με μυστικές συνταγές στην Ερμιόνη), το πολύτιμο λάδι, το περίφημο κρασί της, αλλά πάνω απ' όλα η σημαντική θέση της Ακρόπολης και του φυσικού λιμανιού της, έκαναν την πόλη ξακουστή.

Από την αρχαία πόλη, που αποτελεί το πιο ολοκληρωμένο παράδειγμα ανασκαμμένης τυπικής ελληνικής πόλης, σώζεται μέρος της Ακρόπολης και υποθαλάσσια κτίσματα που μπορείτε να δείτε με βάρκα. Αρκετά ευρήματα των ανασκαφών (κεραμικά, αγάλματα κοσμήματα, νομίσματα κ.α) παρουσιάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου.

Το Κρανίδι ορίστηκε πρωτεύουσα της Επαρχίας Ερμιονίδος το 1841.

Σύμφωνα με μια εκδοχή, το σύγχρονο όνομά του προέρχεται από το κραναός που σημαίνει τραχύς και θεωρείται δηλωτικό της περιοχής. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή το όνομα οφείλεται σε παραφθορά της λέξης Κορωνίδα, το όνομα παραπλήσιας νησίδας που φέρει το όνομα της μητέρα του θεού της Ιατρικής, του Ασκληπιού, ο οποίος λατρευόταν από τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.

Το Κρανίδι πρωτοαναφέρεται σε χρυσόβουλο του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου (1259-1332) το οποίο δωρήθηκε στον Θεόδωρο Νομικόπουλο για τις υπηρεσίες του απέναντι στον Αυτοκράτορα. Δεύτερη επίσημη αναφορά υπάρχει το 1530 μ.Χ. ενώ λάμβανε χώρα η εποίκηση του από αλβανόφωνους πληθυσμούς (Αρβανίτες). Αυτοί μετακινούνταν στις νότιες περιοχές για να προστατευτούν από του Τούρκους αλλά και για να εξασφαλίσουν βοσκοτόπια και γη για καλλιέργεια. Εκεί αναμίχθηκαν και αφομοιώθηκαν χωρίς προβλήματα με το τοπικό στοιχείο και από αυτή τη ζύμωση προέκυψε η Αρβανίτικο γλωσσικό ιδίωμα που ακούγετε μέχρι σήμερα. Επί Τουρκοκρατίας, ήταν γνωστό ως “Κάτω Ναχαγιέ”, που σημαίνει Κάτω Επαρχία. Το Κρανίδι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Πιθανότατα η κήρυξη της Επανάστασης στο Κρανίδι έγινε στις 27 Μαρτίου 1821, την ίδια ημέρα που κηρύχθηκε και στις Σπέτσες.

Λίγα λόγια για το σήμερα…

Το Πόρτο Χέλι έχει μια σταθερή ανάπτυξη. Στις δεκαετίες του 1960 και ‘70 γίνεται πόλος έλξης κυρίως για τους κατοίκους της Αθήνας και μαζί με την Ύδρα και τις Σπέτσες φιλοξενούν βραδιές γλεντιού και χαράς, ιδιαίτερα του καλλιτεχνικού κόσμου. Σταθερά άρχισε να προσελκύει ανθρώπους από όλο τον κόσμου που μαγεύονται από τη φυσική ομορφιά και την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα που είναι και το χαρακτηριστικό της ευρύτερης περιοχής.

Από τότε και μέχρι σήμερα πολλοί άνθρωποι επέλεξαν να χτίσουν τις θερινές τους κατοικίες στην περιοχή και επίσης πολλοί, τόσο ντόπιοι όσο και άνθρωποι που αγάπησαν τον τόπο, επένδυσαν και έχτισαν ξενοδοχεία, ταβέρνες και καταστήματα.

Σήμερα ο επισκέπτης έχει στη διάθεσή του μια ποικιλία από ευχάριστες δραστηριότητες, όπως η ενασχόληση με θαλάσσιο σκι, καταδύσεις, ψάρεμα, επίσκεψη σε αρχαιολογικούς χώρους ή εξορμήσεις μέσα στη φύση με πεζοπορίες και διασχίσεις φαραγγιών και μπάνιο στις πολλές και ποικίλες παραλίες που με έκπληξη θα ανακαλύψει κρυμμένες στις διακοπές του.

Πως να έρθετε:

Με πλοίο: από το λιμάνι του Πειραιά (πύλη Ε7, έναντι Ιερού Ναού Αγ. Σπυρίδωνα) αναχωρούν καθημερινά ιπτάμενα δελφίνια για τα νησιά του αργοσαρωνικού Πόρο, Ύδρα, Σπέτσες με τελικό προορισμό το Πορτοχέλι. Διάρκεια ταξιδιού 2-2,5 ώρες.

Με λεωφορείο: από Σταθμό ΚΤΕΛ Κηφισού (τηλ. 210-51.24.910) και με προορισμό το Κρανίδι. Αναχώρηση: 8:45, 16:20 καθημερινές και Σάββατο (Κυριακές και αργίες 17:20). Διάρκεια ταξιδιού περίπου 3 ώρες. Ανταπόκριση από το Κρανίδι για Πορτοχέλι υπάρχει μόνο στο δρομολόγιο των 8:45. Στην περίπτωση του απογευματινού δρομολογίου, τη δεκάλεπτη διαδρομή μέχρι το Πορτοχέλι μπορεί κανείς να την καλύψει με ταξί. Αναχώρηση από Κρανίδι για Αθήνα, 5:30, 10:45, 17:30 (για τα δύο τελευταία, υπάρχει ανταπόκριση από Πορτοχέλι, 10:25 και 16:50, αντίστοιχα. Τηλ. ΚΤΕΛ Κρανιδίου 27540-21237).

Τι να δοκιμάσετε, που να πάτε, τι να δείτε...

Φαγητό – τοπικά προϊόντα

Η Ερμιονίδα δεν διαθέτει ιδιαίτερη τοπική κουζίνα, όμως φημίζεται για τα θαλασσινά και τα γεωργικά προϊόντα της. Στους παραδοσιακούς φούρνους αναζητήστε τις γκάνεζες ή γκανάκια (τηγανίτες), τους κέλους (κουλουράκια κανέλας), τα αμυγδαλωτά και τα παξιμάδια λαδιού. Υπέροχα τα χειροποίητα ζυμαρικά, νοστιμότατα τυροκομικά προϊόντα και φυσικά το περίφημο ρόδι της Ερμιονίδας, που πλέον μπορείται να βρείτε το φρέσκο φυσικό χυμό του συσκευασμένο και τοπικό μέλι βιολογικής μελισσοκομίας, (τα δύο τελευταία θα τα βρείτε και στο Long View Resort & Spa).

Παραλίες...

Η ευρύτερη περιοχή της Ερμιονίδας έχει 80 χιλιόμετρα ακτογραμμή! Το φυσικό δαντελωτό σχηματίζει κολπίσκους, ακρογιαλιές και προστατευμένα λιμανάκια με πεντακάθαρα νερά. Απομονωμένες κι ερημικές, οργανωμένες και πολυσύχναστες, με άμμο ή βότσαλο ή και τα δύο μαζί, οι θάλασσες και τα νησάκια της περιοχής καλύπτουν και τον πιο απαιττητικό επισκέπτη.

Ενδεικτικά σας συστήνουμε κάποιες από αυτές:

Βερβερόντα: 3 χλμ. ΒΔ από το Πόρτο Χέλι, με μπόλικες παραλίες για όσους λατρεύουν το πεύκο, το βότσαλο και τα γαλαζοπράσινα νερά. Η κεντρική ακτή είναι οργανωμένη και από τις μεγαλύτερες της Ερμιονίδας.

Χηνίτσα: Ανάμεσα στην Κόστα και το Πόρτο Χέλι, μια επίσης δημοφιλής παραλία με γαλάζια σημαία.

Λιμανάκια: 500 μ. πριν από την Κόστα, στον οικισμό Αγ. Αιμιλιανός, μια αμμουδιά με γαλαζοπράσινα νερά.

Κουνούπι: Με δύσκολη πρόσβαση λόγω χωματόδρομου, αλλά μόλις φτάσετε χαζεύοντας το νησάκι Κουνούπι στα υπέροχα νερά της, θα καταλάβετε γιατί άξιζε τον κόπο.

Λεπίτσα: 1,5 χλμ. από την Κοιλάδα. Οργανωμένη, με αμμουδιά πνιγμένη στο πράσινο, που με τα ρηχά νερά της γίνεται ιδανική για οικογένειες. Εστιατόριο, καφέ και μια καντίνα σας κρατάνε έως αργά το απόγευμα.

Δορούφι: 2,5 χλμ. από την Κοιλάδα, με αμμουδιά και διαυγή νερά.

Θυνί: 6 χλμ. νότια της Κοιλάδας με λευκή αμμουδιά και πολύ πράσινο. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη οπότε φροντίστε να φέρετε μαζί σας τα απαραίτητα.

Κορακιά: Στα ΝΑ του Κρανιδίου, διπλή παραλία με χοντρό βότσαλο μέσα στο περίφημο πευκοδάσος της Κορακιάς. Δέντρα που κατεβαίνουν έως την ακρογιαλιά και απέναντι το νησάκι της Κορακιάς όπου μπορείτε να πάτε με τα πόδια.

Σπήλαια, κάστρα κι εκκλησιές...

Σπήλαιο Φράχθι στην Κοιλάδα, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προϊστορικές θέσεις του ελληνικού χώρου και ένα από τα σημαντικότερα σπήλαια της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου. Πρόκειται για ένα πελώριο άνοιγμα μέσα στην ασβεστολιθική πλαγιά του απόκρημνου λόφου Φράχθι, βάθους 150μ. και με πλάτος εισόδου 30μ. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως συγκλονιστικά ευρήματα για τον προϊστορικό άνθρωπο που κατοικούσε εδώ. Στην ακμή του, το 4.000 π.Χ., το σπήλαιο έφτασε τους 150 κατοίκους και ο οικισμός εξαπλώθηκε και έξω από την είσοδο. Εκεί που σήμερα έχει ανέβει η θάλασσα βρέθηκαν οικήματα, εργαλεία οψιδιανού, πήλινα, γυναικεία είδωλα, αγαλματίδια, χάντρες, κοσμήματα και κατεργασμένα όστρακα που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου. Σημαντικότερη ανακάλυψη όμως, θεωρείται ο αρχαιότερος πλήρης σκελετός που έχει βρεθεί στην Ελλάδα, ηλικίας 10.000 - 8.000 χρόνων.

Ενετικό Κάστρο Θερμησίας. Είναι χτισμένο στον επιβλητικό βράχο ύψους 292μ. απέναντι από τη λιμνοθάλασσα της Θερμησίας στην είσοδο του χωριού που μαζί με εκείνο της Ερμιόνης ήταν τα ισχυρότερα φρούρια στην εποχή της Φραγκοκρατίας. Υπήρξε σημαντικό γιατί προστάτευε τις αλυκές στη λιμνοθάλασσα και χτίστηκε τον 12ο αιώνα από τους Ενετούς. Διατηρείται το μεγαλύτερο τμήμα του τείχους, χωρίς επάλξεις, με 10 περίπου πολεμίστρες. Πίσω από το τείχος διακρίνεται μια θολωτή δεξαμενή. Στο ανατολικό οχυρωμένο ύψωμα του κάστρου σώζεται ο βόρειος τοίχος και μικρό μέρος του ιερού από βυζαντινό ναΐσκο χτισμένο του 14ου αιώνα.

Αρχαίο Πηγάδι της Μιλίντρας, στους πρόποδες του Προφήτη Ηλία, στο Κρανίδι, με το τετράγωνο σχήμα και τους επιβλητικούς ογκόλιθους που το περιβάλλουν, χαρακτηριστικό των αρχαίων πηγαδιών της Ερμιονίδας.

Αγία Τριάδα, Πικροδάφνη: Ανάμεσα στο Κρανίδι και την Ερμιόνη, χτίστηκε το 1244, και φανερώνει την τότε οικονομική και πολιτιστική ακμή της Ερμιονίδας. Από άποψη αρχιτεκτονικής είναι το αρχαιότερο βυζαντινό μνημείο στην Ελλάδα.

Μονή Αγ. Δημητρίου Μυροβλύτη (Αυγού): Κοντά στο χωριό Πελεή, στις βορινές πλευρές του όρους Αυγό, το μοναστήρι χτίστηκε τον 14ο αιώνα μέσα σε βράχο ο οποίος ήδη από τον 11ο αιώνα φιλοξενούσε ασκηταριά μοναχών, όπως μαρτυρούν οι σωζόμενες τοιχογραφίες. Επισκέψιμη μονή με καταπληκτική θέα προς τη χαραδροκοιλάδα του ποταμού Ράδου και τη θάλασσα.

Μητροπολιτικός Ναός Αγ. Ιωάννη Προδρόμου, Κρανίδι: Συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία της πόλης, αφού ο σημερινός μεγαλόπρεπος ναός αντικατέστησε το αρχικό πολύ σημαντικό για την τοπική κοινωνία βυζαντινό εκκλησάκι το 1852, και ολοκληρώθηκε το 1873. Η εικόνα του αγίου, που είναι ο πολιούχος της πόλης, έχει μεγάλη ιστορία και θεωρείται θαυματουργή από την τοπική παράδοση. Η 29η Αυγούστου είναι μέρα αργίας για το Κρανίδι.

Ιερά Μονή Αγίων Αναργύρων, Ερμιόνη: Χτισμένη πάνω σε αρχαίο ναό του Ασκληπιού, στον μυχό του νότιου κόλπου «Πόρτο-Κάπαρη», με μεγάλο προσκύνημα, αφού σε μια μικρή στέρνα στην αυλή συγκεντρώνεται ιαματικό νερό που πηγάζει από τα έγκατα της γης και θεωρείται από την αρχαιότητα θεραπευτικό. Εκτός από τις υπέροχες τοιχογραφίες, θα δείτε παραδοσιακά εκθέματα (ελαιοτριβεία, αργαλειοί κ.ά.), ενώ η πλούσια Βιβλιοθήκη διαθέτει σπάνιους θεολογικούς, φιλολογικούς, νομικούς και ιστορικούς τόμους.

Μητροπολιτικός Ναός Ταξιαρχών, Ερμιόνη: Χτισμένος στα θεμέλια του αρχαίου ναού της Χθονίας Δήμητρας. Μεγάλες αδούλευτες πέτρες νοτιοανατολικά της εκκλησίας αποτελούν λείψανα του αρχαίου τείχους που περιέβαλε τον ναό, ενώ στον περίβολο υπάρχουν ίχνη από δρόμους της προ Χριστού εποχής. Στη σύγχρονη ιστορία, ο ναός έχει συνδεθεί με τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση.

Μουσεία

Λαογραφικό Κέντρο Κρανιδίου: Στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό κτίριο στο κέντρο της πόλης απέναντι από Ι. Ν. Μεταμορφώσεως και αποτελείται από πέντε αίθουσες με παραδοσιακά εκθέματα. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Ωράριο Τρίτη έως Σάββατο, 10:00-12:00. Τηλ.: 27540 23561, 6947 510558.

Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ερμιόνης: Στεγάζεται σε χαρακτηριστικό ερμιονίτικο αρχοντικό του 18ου αιώνα δίπλα στον Ναό των Ταξιαρχών και είναι σημαντικό μνημείο της περιοχής αφού εδώ έγινε η Γ΄ Εθνοσυνέλευση το 1827. Στους χώρους του θα δείτε κειμήλια από την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Ερμιόνης και μια πολύ σημαντική βιβλιοθήκη. Ολα τα εκθέματα προέρχονται από δωρεές. Ιούλιο και Αύγουστο το μουσείο είναι ανοιχτό Τρίτη έως Κυριακή, 19.00 - 21.00. Τον υπόλοιπο χρόνο τηλεφωνήστε στα 27540 31244, 6977 94853, 210 9228308.

Μουσείο Παιχνιδιών Ερμιόνης: Στεγάζεται στην "Εστία Πολιτισμού – Μιχαήλ Παπαβασιλείου" και είναι ανοικτό καθημερινά από 18:30 έως 21:00. Πληροφορίες: κα Μαρία Τράκη, τηλ. 6946923803.